[Özgür KOCA]

YENİ YARGI PAKETİ ÖZETİ

İdari yargıya getirilen yeni düzenlemeler:

-İdari yargıda itiraz kanun yolu yerine istinaf kanun yolu getiriliyor.

-Bölge idare mahkemeleri başkanlık, başkanlar kurulu, daireler, bölge idare mahkemesi adalet komisyonu ve müdürlüklerden oluşacak.

-Bölge idare mahkemesi daireleri, bir başkan ve iki üye ile toplanıp çoğunlukla karar verecek.

- Bölge idare Mahkemeleri de dosya incelemesinde her çeşit incelemeyi kendiliklerinden yapabilecek

-İlgili tasarı maddesinde belirtilen davaların (Tasarıda bu davalar için dava açma süresi 30 gün olarak düzenlenmiştir.) daha hızlı sonuçlandırılması amacıyla İvedi yargılama usulü kurumu adı altında yeni bir kurum getiriliyor.

-İvedi Yargılama usulü uygulanan davalarda yürütmeyi durdurma istemine ilişkin verilen karara itiraz edilemeyecek.

- Konusu beşbin Türk Lirasını geçmeyen iptal ve tam yargı davalarında verilen kararlar, kararları kesin olup bu kararlar hakkında istinaf dahil herhangi bir kanun yoluna başvurulamayacak. Bunun dışındaki kararlar aleyhine istinaf yoluna başvurabilecek.

-İdare ve vergi mahkemelerince verilen nihai kararlar (konusu beşbin Türk Lirasını geçmeyen iptal ve tam yargı davalarında verilen kararlar, asker ailelerine yardımla ilgili işlemlere karşı açılan davalarda verilen kararlar, kamu görevlilerinin lojman ve izin işlemlerine karşı açılan davalarla ilgili verilen kararlar gibi tahdidi olarak sayılmış kararlar hariç) hakkında Kararın tebliğinden itibaren 30 gün içinde istinaf yoluna başvurulabilecek.

-Bölge idare mahkemesi, ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulmadığı takdirde istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verecek ve bölge idare mahkemesi işin esasına girecek ve esas hakkında yeniden bir karar verecek.

-Bölge idare mahkemesince verilen (düzenleyici işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında verilen kararlar, konusu yüz bin Türk Lirasını aşan tam yargı davalan ve idari para cezalan hakkında verilen kararlar gibi) bir kısım nihai kararlar aleyhine Danıştay nezdinde temyiz yoluna başvurulabilecek, ancak 46 ncı maddede tahdidi olarak sayılan kararlar dışındaki nihai kararların ise kesin olup bu kararlar aleyhine temyiz yoluna başvurulamayacak.

-Bölge idare mahkemesinin sayılan kararlarına karşı temyiz süresi 30 gündür.

-Temyizen verilen karar üzerine ilk derece mahkemesi sıfatıyla karar veren Danıştay dairesi ve bölge idare mahkemesince bozulan dosya öncelikle incelenecek ve yeniden karara bağlanacaktır.

-Bölge idare mahkemesinin bozma kararma karşı ısrar etme hakkı olduğu vardır. Bozma kararına uyularak verilecek kararın temyizi halinde temyiz mercii bozma kararına uygunlukla sınırlı olarak temyiz incelemesi yapacaktır.

-İdare ve vergi mahkemeleri ile bölge idare mahkemelerinin kesin olarak verdiği kararlar aleyhine kanun yararına temyiz yoluna başvurulabilecektir.

-Kararın düzeltilmesi kanun yolu kaldırılıyor.


Adli yargıya getirilen yeni düzenlemeler:

-Ceza daireleri arasındaki işbölümünün belirlenmesinde mahkeme kararındaki nitelendirmenin, mahkûmiyet dışındaki kararlarda ise iddianame veya iddianame yerine geçen belgedeki nitelendirmenin esas alınması uygulaması getiriliyor.

-Hukuk daireleri arasındaki işbölümünün belirlenmesinde mahkeme kararlarındaki
nitelendirme de gözetilerek temyizin kapsamı esas alınacak

-Yargıtay Birinci Başkam, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Birinci Başkan vekili ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcı vekili seçilebilmek için gerekli olan kıdem süreleri artırılıyor.

-Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcı vekili için Yargıtay Büyük Genel Kurulunda aday gösterme sırasında her üye ancak bir adaya oy verebilecek.

-Yargıtay Başkanlar Kurulu, iş durumunu dikkate alarak, ceza ve hukuk dairelerinin sayısını ve bu daireler arasındaki işbölümünü belirleyecek.

-Birinci Başkanlık Kuruluna hukuk ve ceza daire başkanları arasından üçer asıl ve ikişer yedek üye; hukuk ve ceza dairelerinde üye olarak görev yapanlar arasından da üçer asıl ve ikişer yedek üye seçilecektir.

-Birinci Başkanlık Kurulu yeniden belirlenecek.

-Yeni oluşturulan Birinci Başkanlık Kurulu, dairelerin iş durumunu ve ihtiyaçlarını gözönünde bulundurarak Yargıtayın tüm üyelerinin hangi dairelerde görev yapacağnı yeniden belirleyecek.

-Asliye ticaret mahkemeleri bazı davalar bakımından heyet mahkemeleri haline getiriliyor. Heyet halinde bakılacak davalar:

·         Dava değeri üç yüz bin Türk lirasının üzerinde olan dava ve işler

·         İflas, iflasın ertelenmesi, iflasın kaldırılması, iflasın kapatılması, konkordato ve yeniden yapılandırmadan kaynaklanan davalara,

·         13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda hâkimin kesin olarak karara bağlayacağı işler ile davalara,

·         Şirketler ve kooperatifler hukukundan kaynaklanan genel kurul kararlarının iptali ve butlanına ilişkin davalara, yönetim organları ve denetim organları aleyhine açılacak sorumluluk davalarına, organların azline ve geçici organ atanmasına ilişkin davalara, fesih, infisah ve tasfiyeye yönelik davalara,

·         12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununa ve 21/6/2001 tarihli ve 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanununa göre yapılan tahkim yargılamasında; tahkim şartına ilişkin itirazlara, iptal davalarına, hakemlerin seçimi ve reddine yönelik davalar ile yabancı hakem kararlarının tanıma ve tenfizine yönelik davalara, 

Heyet halinde bakılacak davalarla ilgili ihtiyati haciz ve ihtiyati tedbir taleplerinin de heyet tarafından incelenmesi ve karara bağlanması öngörülüyor.


Ceza Hukuku alanında getirilen yeni düzenlemeler:

-Sulh ceza mahkemeleri kaldırılıyor ve sulh ceza mahkemelerinin yargılamaya ilişkin görevi asliye ceza mahkemesine devrediliyor.

-Soruşturma aşamasında hâkim tarafından verilmesi gereken kararlan almak ve işleri yapmak ve bunlara karşı yapılan itirazları incelemek amacıyla sulh ceza hâkimliği kuruluyor. Buna göre, ceza muhakemesinin soruşturma aşamasında gözlem altına alma, şüphelinin beden muayenesi ve vücudundan örnek alınması, yakalama emri, tutuklama, adli kontrol, arama ve elkoyma gibi ceza muhakemesi işlemleri veya bazı koruma tedbirleri hakkında karar verme yetkisi bu hâkimliklere ait olacak.

-Yabancı ülkede bir yabancının Türk kamu görevlisine rüşvet vermesi durumunda yabancı bakımından Türkiye'de resen soruşturma ve kovuşturma yapılabilecek. Nüfuz ticareti suçu bakımından da Adalet Bakanının istemi aranmayacaktır.

-Suçluların iadesi soruşturma aşamasında da mümkün hale geliyor.

-Cinsel saldırı suçunun alt sınırı iki yıldan beş yıla; üst sınırı ise yedi yıldan on yıla yükseltiliyor. Ancak cinsel saldırı suçunun Cinsel davranışın sarkıntılık düzeyinde kalması hâlinde fail iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak.

-Cinsel saldırı suçunda Fiilin vücuda organ veya sair bir cisim sokulması suretiyle işlenmesi durumunda ise verilecek cezanın alt sınırı yedi yıldan on iki yıla yükseltiliyor ve ceza için azami süre öngörülmüyor.

-Cinsel saldırı suçunun mağdurunun ölümü halinde faile müebbet hapis cezası verilecek.

-Çocukların cinsel istismarı suçunda alt sınır üç yıldan sekiz yıla, üst sınır ise sekiz yıldan on beş yıla yükseltiliyor.

-Çocukların cinsel istismarı suçunda Fiilin vücuda organ veya sair bir cisim sokulması suretiyle işlenmesi durumunda ise verilecek cezanın alt sınırı sekiz yıldan onaltı yıla yükseltiliyor ve ceza için azami süre öngörülmüyor.

-Reşit olmayanla cinsel ilişki suçunda cezanın alt sınırı altı aydan iki yıla; üst sınırı iki yıldan beş yıla yükseltiliyor.

-İnsanların toplu olarak bir arada yaşamasının zorunlu olduğu kışla, ceza infaz kurumu, öğrenci yurdu, okul pansiyonu ve hastane gibi yerlerde cinsel saldırı suçlarının işlenmesi de artırım nedeni olarak kabul ediliyor.

-Hırsızlık suçunun cezaları arttırılıyor. Hırsızlık suçunun elektronik bir cihazla veya başka bir şekilde kilidin kapanmasını önlemek suretiyle işlenmesi hali de suçun nitelikli halleri arasına alınıyor.

- Konut veya işyerlerinin eklentilerinde işlenen yağma suçunun da cezası artırılıyor.

-Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu için belirlenen cezalar da önemli miktarda artırılıyor.

-Uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak suçu için öngörülen hapis cezası arttırılıyor. Bu suçtan dolayı başlatılan soruşturmada şüpheli hakkında Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesindeki şartlar aranmaksızın, beş yıl süreyle kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilecektir. Erteleme süresi zarfında kişinin kullanmak için tekrar uyuşturucu veya uyarıcı madde satım alması, kabul etmesi veya bulundurması ya da kullanması ihlal nedeni sayılacak ancak bu ihlal ayrı bir soruşturma ve kovuşturma konusu yapılmayacak.

-Kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlara itirazın sulh ceza hakimliğine yapılacak. Bununla birlikte, itirazlar tüm sulh ceza hâkimliklerine değil kararı veren Cumhuriyet savcısının yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine yapılacaktır.

-Denetim süresi içindeki sanık hakkında bir daha hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemeyecek. Burada kişinin işlediği ikinci suçun denetim süresi içinde işlenip işlenmediğinin önemi bulunmayacak.

-Denetimli serbestlik tedbiri olarak uygulanacak yükümlülük süresini mahkemeler, yükümlülüklerin ne olacağım ise denetimli serbestlik müdürlükleri belirleyecek.

-Sulh ceza hâkimliği kararlarına yapılan itirazların incelenmesi, o yerde birden fazla sulh ceza hâkimliğinin bulunması halinde, numara olarak kendisini izleyen hâkimliğe, o yerde tek sulh ceza hâkimliği varsa, en yakın sulh ceza hâkimliğine ait olacak. Diğer yandan, itiraz üzerine ilk defa verilen tutuklama kararlarına karşı itiraz edilmesi durumunda da aynı usul uygulanacak, fakat ilk tutuklama talebini reddeden sulh ceza hâkimliği itirazlara bakamayacak.

- Sulh ceza hâkimliği kararlarına yapılan itirazların incelenmesinin, ağır ceza mahkemesinin bulunmadığı yerlerde tek sulh ceza hakimliği varsa, yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliği; ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerlerde tek sulh ceza hakimliği varsa, en yakın ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hakimliği tarafından yapılacak.

-Adli para cezasını gerektiren suçlar dolayısıyla ilk derece mahkemelerinden verilen ve sadece suç niteliğini değiştirmeyen bölge adliye mahkemesi kararlan değil, suç niteliğini değiştiren bu nitelikteki bölge adliye mahkemesi kararlarına karşı da temyiz kanun yoluna gidilemeyecek.

-Adli para cezasını ödememesi halinde adli para cezasının doğrudan doğruya hapis cezasına çevrilmesi yerine öncelikle kamuya yararlı bir işte çalıştırma suretiyle denetimli serbestlik tedbiri altında infazı edilecek. Bu durumda, adli para cezasını ödemeyen hükümlünün cezası, adli para cezasında yer alan her bir gün karşılığı iki saat kamuya yararlı bir işte çalıştırılarak infaz edilecek, hükümlünün bu yükümlülüğe uymaması durumunda ise ödemediği adli para cezası hapis cezası olarak infaz edilecek.

-Çocuğa karşı işlenen bir suçtan dolayı ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya müebbet hapis cezasına mahkûmiyet halinde hükümlülerin ceza infaz kurumlarında kalacağı süre önemli oranda artırılmaktadır.

- Suç soruşturması veya kovuşturması sırasında hâkimlere ve Cumhuriyet savcıları tarafından yapılan kişisel kusur ve haksız fiil veya diğer sorumluluk hâlleri de dâhil olmak üzere her türlü işlem nedeniyle tazminat davasının ancak Devlet aleyhine açılabilecek, ancak Devlet ödediği tazminatı, görevini kötüye kullanan hâkimlere ve Cumhuriyet savcılarına bir yıl içinde rücu edebilecek


Kaçakçılık Kanunu ile ilgili Değişiklikler:

-Artık eşyayı sadece sahte belge kullanarak değil,  herhangi bir aldatıcı işlem ve davranışla gümrük vergisini tamamen veya kısmen ödemeden ülkeye sokan kişi cezalandırılarak. Bu suç için öngörülen asgari ceza süresi bir yıldan iki yıla yükseltildi.

- Transit rejimi çerçevesinde taşınan serbest dolaşımda bulunmayan eşyayı, rejim hükümlerine aykırı olarak gümrük bölgesinde bırakan kişi için öngörülen ceza süresinin asgari sınırı altı aydan bir yıla, azami sınırı iki yıldan üç yıla yükseltildi.

- Belli bir amaç için kullanılmak veya işlenmek üzere ülkeye geçici ithalat ve dahilde işleme rejimi çerçevesinde getirilen eşyayı, sadece sahte belge ile değil herhangi bir hile ile yurt dışına çıkarmış gibi işlem yapan kişi cezalandırılarak. Bu suç için öngörülen asgari ceza süresi altı aydan bir yıla yükseltildi.

-Özel kanunları gereğince gümrük vergilerinden kısmen veya tamamen muaf olarak ithal edilen eşyayı, ithal amacı dışında başka bir kullanıma tahsis eden, satan veya devreden ya da bu özelliğini bilerek satın alan veya kabul eden kişi için öngörülen ceza süresinin asgari sınırı üç aydan altı aya, azami sınırı bir yıldan iki yıla yükseltildi.

- İhracı kanun gereği yasak olan eşyayı ülkeden çıkaran kişi, fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde verilecek cezanın süresinin asgari sınırı altı aydan bir yıla, azami sınırı iki yıldan üç yıla yükseltildi.

-Kaçakçılık suçunun konusunu oluşturan eşyanın akaryakıt ile tütün, tütün mamulleri, etil alkol, metanol ve alkollü içkiler olması halinde, kaçakçılık kanunun 3. Maddesine göre verilecek cezalar yarısından iki katına kadar artırılacak, ve verilecek ceza üç yıldan az olamayacak. Ambalajlarında bandrol, etiket, hologram, pul, damga veya benzeri işaret bulunmayan veya taklit bandrol, etiket, hologram, pul, damga veya benzeri işaretleri taşıyan tütün mamulleri, etil alkol, metanol ve alkollü içkileri kaçak yollardan yurda sokanlar hakkında da bu düzenlemeye göre ceza verilecek.

-Artık EPDK tarafından belirlenen seviyede ulusal marker içermeyen akaryakıtların hepsi(yasal yollarla Türkiye'de serbest dolaşıma girdiği belgelendirilse veya menşei belli olsa bile)için bu akaryakıtları Ticari amaçla üreten, bulunduran ve nakledeler ile satışa arz eden, satan, bulunduran, bu özelliğini bilerek ticarî amaçla satın alan, cezalandırılacak.

-Ambalajlarında bandrol, etiket, hologram, pul, damga veya benzeri işaret bulunmayan tütün mamulleri, etil alkol, metanol ve alkollü içkileri Ticari amaçla üreten, bulunduran ve nakledeler ile satışa arz eden, satan, bulunduran, bu özelliğini bilerek ticarî amaçla satın alan, cezalandırılacak. Bu suçlarda cezanın alt sınırı üç yıldan iki yıla; üst sınırı altı yıldan beş yıla indiriliyor .

-Ambalajlarında taklit bandrol, etiket, hologram, pul, damga veya benzeri işaretleri taşıyan tütün mamulleri, etil alkol, metanol ve alkollü içkileri Ticari amaçla üreten, bulunduran ve nakledeler ile satışa arz eden, satan, bulunduran, bu özelliğini bilerek ticarî amaçla satın alan, cezalandırılacak. Bu suçlarda verilecek cezanın alt sınırı üç yıldan iki yıla; üst sınırı altı yıldan beş yıla indiriliyor.


Alıntı:Kanunum.com