[Özgür KOCA]

ANAYASA MAHKEMESİNİN VERGİ HUKUKU ALANINDA KANUNLARIN GERİYE YÜRÜMEZLİĞİ İLKESİ GÖRÜŞÜ

Anayasa Mahkemesinin 14.03.2019 tarihli Resmi Gazete ile yayımlanan 2018/103 E. 2019/4 K. Sayı, 13.02.2019 tarihli kararı ile vergi yasalarında yapılacak değişiklikler açısından yeni kuralın eski kural yürürlükte iken başlamakla beraber henüz sonuç doğurmamış olan hukuksal durum, ilişki ve olaylara uygulanmasının kanunların geriye yürümesi olarak kabul edilmeyeceği belirtilmiştir.

Kanunların Geriye Yürümezlik İlkesi
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 2.maddesi gereğince Türkiye Cumhuriyeti sosyal bir hukuk devletidir. Hukuk devleti ilkesi; devletin, hukuk sınırları dahilinde tüm faaliyetlerinde hukukun egemen olmasını sağlamaktadır. Anayasanın 2. maddesinde yer alan hukuk devleti ilkesinin vazgeçilmez unsurlarından birisi kanunların hukuk güvenliği sağlaması, bu doğrultuda geleceğe yönelik, öngörülebilir kurallar içermesi gerekliliğidir. Bu nedenle, hukuk devletinde güven ve istikrarın korunabilmesi için kural olarak kanunlar yürürlüğe girdikleri tarihten sonraki olaylara uygulanırlar.

Anayasa Mahkemesinin 13.02.2019 tarih, 2018/103 E. – 2019/4 Sayılı Kararı

Kocaeli 1.Vergi Mahkemesi tarafından, 6728 sayılı Kanunun 76.maddesinin (d) bendinde yer alan ".... 2/8/2013 tarihinden itibaren yapılan işlemlere uygulanmak üzere..." ibaresinin Anayasa'nın 2.maddesine aykırı olduğu yönünde başvuru yapılmıştır.

Anayasa Mahkemesi yapılan başvuru neticesinde yaptığı incelemede; "Anayasa'nın 2.maddesinde belirtilen hukuk devletinin ön koşulları arasında hukuki güvenlik ilkesi bulunmaktadır. Hukuki güvenlik ilkesi, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devlete güven duyulabilmesini, devletin de yasal düzenlemelerde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kılan ortak değerdir. Daha önce tesis edilmiş bulunan işlemlerin doğurduğu hukuki sonuçları ortadan kaldıracak şekilde yasama tasarrufunda bulunulması, hukuki güvenlik ilkesine aykırılık oluşturur. "Kanunların geriye yürümezliği ilkesi" uyarınca kanunlar, kamu yararı ve kamu düzeninin gerektirmesi, kazanılmış hakların korunması, mali hakların iyileştirilmesi gibi ayrıksı durumlar dışında ilke olarak yürürlük tarihlerinden sonraki olay, işlem ve eylemlere uygulanmak üzere çıkarılır. Yürürlüğe giren kanunların geçmişe ve kesin nitelik kazanmış hukuksal durumlara etkili olmaması, hukukun genel ilkelerindendir.

Kanunların geriye yürümesi, getirilen yeni kuralın eski kural döneminde tamamlanmış ve hukuki sonuçlarını doğurmuş hukuksal durum, ilişki ve olaylara uygulanmasıdır. Yeni kuralın, eski kural yürürlükte iken başlamakla beraber henüz sonuçlanmamış hukuksal durum, ilişki ve olaylara uygulanması ise kanunların geriye yürümesi olarak nitelendirilemez." Şeklinde karar vermiştir.

 
SONUÇ
Anayasa Mahkemesi tarafından verilen bu karar ile kanunların geriye yürümezlik ilkesi açısından yapılan değerlendirmenin Vergi yasaları ve uygulamaları açısından önemi büyüktür. Bununla birlikte hukuki uyuşmazlıklar da kanunların geriye yürümezlik ilkesinin de bu karar ile tekrar değerlendirilmesi gerekecektir.