[Özgür KOCA]

Bu yazımızda, Anayasa Mahkemesi' nin 2020/5610 Başvuru Numaralı ve 20/7/2023 tarihli Kararıyla daha önce 677 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarılan ilgilinin görevine iade edildiğinde atamasının önceki yöneticilik görevine yapılmaması üzerine özel hayat saygı hakkının ihlali iddiasıyla başvurusuna istinaden verdiği bireysel başvuru kararı incelenecektir.


-Kişi daha önce Nüfus Müdürü olarak görev yapmaktayken 677 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkartılmıştır. Bunun üzerine ilgili OHAL İnceleme Komisyonuna başvurmuş olup komisyon ilgiliyi göreve iade etmiştir. Ancak kişi Malatya İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü emrine şef olarak atanmıştır.

-Kişi bu sebeple İdare Mahkemesine iptal davası açmıştır. Mahkeme davanın reddine karar vermiştir. İlgilinin yöneticilik görevinden önceki kadrosuna atanması yönünde yürürlükteki mevzuat hükmü gereğince aykırılık görülmemiştir.

-Kişinin istinaf başvurusu da olumsuz sonuçlanmıştır.

-Daha sonra kişi AYM' ye bireysel başvuruda bulunmuştur.

-Kişi, özel hayata saygı hakkının, mülkiyet hakkının, adil yargılanma hakkının, eşitlik ilkesinin ve kazanılmış hakların korunması ilkesinin ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

-Adalet Bakanlığı görüşünde, Malatya' da boş nüfus müdürü kadrosu olmaması sebebiyle kişini Hekimhan Kaymakamlığı emrinde boş bulunan 1. Dereceli Yazı İşleri Müdürü kadrosuna atandığını belirtmiştir.

-Ancak ilgili, bu atamanın mağduriyetini gidermediğini, her gün uzun mesafe katettiğini beyan etmiştir.

-AYM tarafından, mesleki hayata yönelik bu müdahalenin, kişinin özel hayatını etkilediğini ve bu etkinin belirli ağırlık düzeyine ulaştığının görüldüğü belirtilmiş olup başvuru özel hayata saygı hakkının ihlali kapsamında incelenmiştir.

-Anayasa Mahkemesi, 24/12/2019 tarihli ve E.2018/159, K.2019/93 sayılı kararıyla "müdür yardımcısı veya daha üstü ile bunlara eş değer" yöneticilik görevinde bulunmaktayken görevinden çıkartılan kişilerin atamalarında söz konusu yöneticilik görevinden önce bulundukları kadro ve pozisyon ünvanlarının dikkate alınacağı hükmünü iptal etmiştir.

-AYM, E.2018/159 sayılı kararında iptale gerekçe olarak, kişinin daha önceki yöneticilik görevinden önceki görevine iade edilmesinde, sanki hala kişilerin üyelik, iltisak, mensubiyet, aidiyet veya irtibatlarına dair şüphenin kalkmamış olduğu izleniminin oluştuğu ve bu durumun kişilerin ilişkilerinin olumsuz etkilenmesine sebep olabileceği vurgulanmıştır. Ayrıca iptal edilen hükümdeki emredici hükmün kamu hizmetinin etkin ve sağlıklı biçimde yürütülmesi amacını gerçekleştirmek bakımından zorunlu bir toplumsal ihtiyaca karşılık gelmediği belirtilmiştir.

-Kişinin talebinin reddine karar veren derece mahkemelerinin, başvurucunun, yöneticiyken kamu görevinden çıkarılması durumunda atamalarında yöneticilik görevinden önceki kadrolarının esas alınacağı hükmünün esas alınarak başvurucunun durumuna özgü değerlendirme yapmadığı anlaşılmıştır.

-Anılan müdahalenin dayanağını oluşturan OHAL Komisyonu kararıyla görevine iade edilenlerin eski görevine dönmesinin kategorik olarak yasaklanmasını içeren düzenleme, kanunilik şartını sağlamamakta ve olayın şartlarına özgü başvurucunun durumunu göz önüne alan bir değerlendirme yapılmamıştır. Başvurucunun eski görevine iadesi konusunda iade edilmesine engel teşkil eden hukuki ve fiili bir zorunluluk da görülmemiştir.

-Bu sebeplerle özel hayata saygı hakkının ihlal edildiği değerlendirilmiştir.

-Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar neticesinde,

* Özel hayata saygı hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddia kabul edilebilir olduğuna,

* Özel hayata saygı hakkının ihlal edildiğine,

* Yeniden yargılama yapmak üzere kararın bir örneğinin Malatya İdare Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.