[Özgür KOCA]

İİK'nun 281/7 maddesi gereğince tasarrufun iptali davalarında uygulanan ihtiyati haciz, tasarrufun iptali davasının kabulü ile kesin hacze dönüşür. Nitekim istikrar kazanmış Yargıtay emsal kararlarında, ihtiyati hacizlerin, tasarrufun iptali davasının karara bağlandığı tarihte kesinleşeceği ve bu tarihe göre, sıra cetvelinde yer alacağı ifade edilmiştir. ( Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 29/12/2022 tarih 2021/5414 E. 2022/6165 K., Yargıtay 23. Hukuk Dairesi 29/06/2015 tarih 2015/1262 E. 2015/4999 K. Sayılı ilamları)

İİK. 140 maddesinde ise satış tutarı bütün alacaklıların alacağını tamamen ödemeye yetmezse icra dairesi alacaklıların bir sıra cetvelini yapacağı düzenlenmiştir. Haciz yoluyla takiplerde alacağın miktarını gösteren İİK'nın 100. maddesine göre hazırlanan malumat bilgileri esasa alınarak ve İİK'nın 138. madde hükmü uyarınca satış tarihi itibariyle alacak hesaplanarak sıra cetveli düzenlenir.

İİK. 268 maddesine göre ihtiyaten haczedilen mallar, ihtiyati haciz kesin hacze dönüşmeden önce diğer bir alacaklı tarafından haczedilirse, ihtiyati haciz sahibi alacaklı, bu hacze 100 üncü maddedeki şartlar dairesinde kendiliğinden ve muvakkaten iştirak eder.

İhtiyati haciz kararı alınmış ve bu ihtiyati haciz kararı kendisinden sonraki kesin hacze iştirak edebilecek durumda olduğu bir aşamada sıra cetveli yapılacaksa, henüz kesinleşmemiş ihtiyati haciz için sıra cetvelinde pay ayrılması gerekir. Bu hususta İİK.nda açık bir düzenleme bulunmasa da İİK.138/son maddesinde yer alan " Muvakkat hacizler için ayrılmış hisseler vaziyet anlaşılıncaya kadar sağlam bir bankaya, banka bulunmıyan yerlerde mahkeme veya icra sandıklarına yatırılır." hükmü ile İİK. 268/1 maddesindeki ihtiyati haczin kendiliğinden ve muvakkaten hacze iştirak edeceğine ilişkin düzenleme birlikte değerlendirildiğinde ihtiyati haciz için sıra cetvelinde pay ayrılması gerektiği ortaya çıkmaktadır.

Bu durumda ihtiyati haciz sahibi alacaklıya isabet edecek pay, sıra cetvelinde gösterilmeli fakat ihtiyati haciz kesin hacze dönüşünceye kadar hak sahibine ödenmeyip depo edilmeli, ihtiyati haczin kesin hacze dönüşmesi halinde paranın ödenmesi, dönüşmemesi halinde sıra cetveline göre diğer alacaklılara paylaştırılması gerekir. Bütün bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde davacılar tarafından ikame edilen tasarrufun iptaline ilişkin davaları halen devam etmekte olması İİK. 140 maddesi kapsamında sıra cetveli düzenlenmesine engel değildir.

Yargıtay 23 Hukuk Dairesi 2013/7795 E- 2014/1924 K sayılı 14.03.2014 tarihli kararında"... şikayetçinin açtığı tasarrufun iptali davasının derdest olduğu ve ihtiyati haczinin bu nedenle kesinleşmediği yönündeki tesbit de hatalıdır. Zira ihtiyati haciz sahibi alacaklı da sıra cetveline dahil edilmeli ve ihtiyati haczi eğer kesinleşmemişse, hak sahibi olması halinde kendisine ayrılan pay ödenmeyip depo edilmelidir. İhtiyati haczin kesinleşmesinin, sonucuna bağlandığı davanın veya şikayetin akibetine göre, ihtiyati haciz kesinleşirse depo edilen tutarın bu alacaklıya ödenmesi; bu dava veya şikayetin reddedilmesi halinde ise sıra cetvelindeki diğer hak sahiplerine ödenmesi gerekir..."denilmiştir.

Somut davada, şikayetçinin alacağının doğumuna esas kredi sözleşmesi tarihinin, sıra cetvelinde 2.sırada yer alan ve pay ayrılan T. A.Ş'nin ihtiyati haczine esas teşkil eden bononun tanzim tarihinden önce olduğu, yine tasarrufun iptali davası aciz vesikasına dayanacağından ve İİK 100/1.maddesi gereğince davacının aciz vesikasına esas takibinin başlangıç tarihinin davalı alacaklının takibinden önce olduğu, İİK'nın 268 ve 100. maddeleri uyarınca, ihtiyati haczin tatbikinden sonra kesin hacze dönüşmeden önce aynı mallar diğer alacaklı tarafından haczedilirse, ihtiyati haciz alacaklısının sonraki hacze aynı derecede iştirak edeceği, taşınmaz üzerine ilk ihtiyati haczin 14.03.2022 tarihinde şikayetçinin alacaklı olduğu davadan konulduğu, şikayet olunan lehine 12.01.2023 tarihinde konulan haczin, önceki ihtiyati haciz kesinleşmeden konulmuş olması nedeniyle aynı derecede iştirak edeceği anlaşılmıştır. Bu durumda şikayetçinin ihtiyati haczinin kesinleşmemiş olması nedeniyle, şikayetçi tarafından açılan tasarrufun iptali davasının kesinleşmesi sonucunda paranın garame şeklinde paylaştırılacağı anlaşıldığından, ihtiyati haczin kesinleşmesinin sonucuna bağlandığı tasarrufun iptali davasının akibetine göre, ipotek alacaklısı H. Bankası A.Ş'ye ödenen miktardan arta kalan miktar için şikayetçi ile şikayet olunan T. A.Ş arasında garame hesabı yapılarak T. A.Ş'ye düşen miktarın kendisine ödenmesi, şikayetçiye ayrılan payın ödenmeyip depo edilmesi, ihtiyati haciz kesinleşirse depo edilen tutarın şikayetçiye ödenmesi; tasarrufun iptali davasının reddedilmesi halinde ise şikayet olunan T. A.Ş.'ye ödenmesi gerekir.

İİK'nın 142/1. maddesi hükmüne göre, "Cetvel suretinin tebliğinden yedi gün içinde her alacaklı takibin icra edildiği mahal mahkemesinde alakadarlar aleyhine dava etmek suretiyle cetvel münderecatına itiraz edebilir." Anılan hükümde yer alan "alakadarlar" ifadesi, kural olarak borçluyu değil, şikayet eden alacaklıdan sıra itibariyle önce olan ve kendisine pay ayrılan alacaklıları ifade eder. Şikayet, kural olarak şikayet edene göre sıra cetvelinde öncelikli olup, pay ayrılan ya da aynı derecede hacze iştirak eden alacaklılara, diğer anlatımla kendisine pay ayrılan ve şikayet sonucundan etkilenecek olan alacaklılara yöneltilmelidir (Yargıtay 23. HD'nin 2014/8971 Esas, 2015/7269 Karar sayılı kararı)

Bu durumda mahkemece, şikayete konu sıra cetvelinde kendisine pay ayrılmayan şikayet olunan B. Finans Faktoring Anonim Şirketi yönünden, şikayetçinin hukuki yararı bulunmadığı gerekçesiyle HMK'nın 114/1-h, 115/2 maddeleri uyarınca şikayetin usulden reddine karar verilmesi gerekirken, şikayetin esastan reddedilmesi doğru olmamıştır. (İstanbul BAM 17. HD. T:14/12/2023, E:2023/1428, K:2023/1395)