[Özgür KOCA]

ÇOCUK TESLİMİ VE ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİ TESİSİNE İLİŞKİN İŞLEMLERİN YERİNE GETİRİLMESİNDE YENİ BİR USUL
 
5.Yargı Paketi olarak bilinen 7343 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun uyarınca; çocuk teslimi veya çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair aile mahkemeleri tarafından verilen ilam veya tedbir kararlarının, çocuğun üstün yararı esas alınarak, Bakanlığımızca adliyelerde kurulan "Adli Destek Ve Mağdur Hizmetleri Müdürlükleri" tarafından yerine getirilmesi öngörülmüştü.

Bugüne kadar İcra Müdürlükleri tarafından yerine getirilen bu işlemlerin çocuklar yararına dizayn edilen teslim mekânlarında uzmanlar veya rehber öğretmenler eşliğinde yerine getirilmesi ile birlikte, boşanma süreci ve sonrasında yıpranan çocukların ikincil örselenmelerine mahal verilmemesi amaçlanmıştı.

Hazırlıklarını tamamlayan il merkezlerinde ilk uygulamalara 2022 yılı Nisan ayı itibari ile başlanıyor.

UZMANLAR EŞLİĞİNDE TESLİM MEKÂNLARINDA ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİ

Bu işlemler, çocuğun üstün yararı gözetilerek ve çocuk merkezli bir yaklaşımla yerine getirilecek.

Çocuk dostu dizayn edilen uygun teslim mekânlarında uzmanlar tarafından zorla değil, taraflarla ve çocuklarla iletişim kurularak, daha çok rızaya dayalı olarak yerine getirilecek.

Taraflardan ücret talep edilmeyecek. Yapılacak tüm masraflar Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanacak.
Öncelikle çocukla ve taraflarla iletişim kurulacak çocukların beklentileri, eğitim ve öğretim hayatları gözetilecek.
Taraflara doğru ebeveynlik rolleri ve bu süreçte nasıl davranmaları gerektiği konusunda danışmanlık verilebilecek.

SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK
 
Aile mahkemeleri tarafından kişisel ilişki tesisine ilişkin kararların verilmesi sürecinde taraflara; kararın gereklerine uymamaları halinde çocuğun üstün yararına aykırı olmamak kaydı ile velayetin değiştirilebileceği hatırlatılacak.
Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki taleplerinin rıza ile yerine getirilmemesi halinde hak sahibi ebeveyn, Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüklerine (ADM) başvuracak.

Başvuru sonrasında uzmanlar, taraflarla her türlü iletişim vasıtasıyla irtibata geçecek.

Çocuğun üstün yararı uyarınca sürecin ne şekilde yürütülmesi gerektiği konusunda taraflara rehberlik edilecek.

Mahkeme kararı ve kararda belirtilen takvim anlatılarak, bu karara uyma gerekliliği açıklanarak çocuklarını mahkeme kararında belirtilen gün ve saatte belirlenen çocuk teslim mekânına getirmeleri istenecek.

Yükümlü ebeveynin çocuğu teslim mekânına getirmesi ile birlikte çocuk uzman veya öğretmenler tarafından hak sahibi ebeveyne teslim edilecek.

Yapılacak tüm iş ve işlemler tutanağa bağlanacak.

Farklı nedenlerle göstermeme eğilimi ile karşılaşılır ise, bunun ayrı bir dava konusu olabileceği ve velayete ilişkin bu davada göstermeme olgusunun aleyhe delil olarak kabul edilebileceği hatırlatılacak.

Taraflara, aralarında yaşanabilecek çekişmelerin kendileri ve özellikle çocukları üzerindeki olumsuz etkileri konusunda bilgi ve danışmanlık verilecek.

Çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair işlemlerin çocuğun üstün yararını koruyacak şekilde yerine getirilebilmesi, tarafların birbirleri ve çocukları ile aralarındaki sorunların uygun şekilde çözümünün sağlanabilmesi amacıyla uzmanların önerisiyle aile mahkemelerince, çocuklar ve anne/babalar hakkında danışmanlık tedbiri uygulanmasına karar verilebilecek.

Bu izah ve açıklamaların olumlu karşılık bulmaması ve çocuğun mahkeme tarafından belirlenen görüşme takvimine uygun şekilde çocuk teslim mekânına getirilmeyeceğinin ifade edilmesi durumunda, sözlü olarak açıklanan bu uyarılar bir teslim emri düzenlenerek yazılı olarak da teslim yükümlüsüne tebliğ edilecek.

Bu yazılı tebliğe rağmen teslim çocuğun üstün yararına aykırı olarak teslim gerçekleşmez ise, hak sahibinin şikâyeti üzerine Kanunun öngördüğü prosedürler işletilecek. Çocuğunu göstermeyen ve teslim mekânına getirmeyen ebeveynin şikâyet üzerine üç günden on güne kadar disiplin hapsi ile cezalandırılması gündeme gelebilecek.

«ÇOCUK GÖRÜŞME MERKEZLERİ»

"Çocuk Görüşme Merkezleri" çocukların anne/babaları kaliteli zaman geçirmesine imkân sağlayacak parklara, bahçelere, içerisinde sosyal, sportif ve kültürel faaliyetlerin yürütüldüğü yerler içerisinde ya da bu yerlere yakın konumlandırılıyor.

Ayrıca bu merkezlerde/mekânlarda içerisinde kitapların, dergilerin, her yaş grubuna uygun oyuncakların bulunduğu çocuk bekleme/oyun alanı, yetişkin bekleme odası, görüşme odası, bebek bakım odası gibi bölümler yer alıyor.

Özellikle ebeveyni ile iletişim sorunları yaşayan, aralarındaki ilişkinin kademeli şekilde ya da bir refakatçi eşliğinde sağlanmasının uygun olduğu değerlendirilen çocuklar ve ebeveynleri için bu mekânların kullanılması bekleniyor.

Uygun teslim mekânları konusunda bağımsız olarak oluşturulan "Çocuk Görüşme Merkezleri" yanında; Gençlik Merkezleri, Aile Yaşam Merkezleri, Sosyal Hizmet Merkezleri, Millet Bahçe Ve Odaları, Kreş ve Anaokulları gibi Sosyal Alanlar da öne çıkıyor. 

İlk pilot uygulamalar 4 Nisan 2022 tarihinde hazırlıklarını tamamlayan illerde başlatıldı.

Devam eden süreçte hazırlıklarını tamamlayan il ve ilçelerde de bu uygulamanın yaygınlaştırılması ve bir yıl içinde tüm il ve ilçelerde bu uygulamaya geçilmesi planlanıyor.