[İçtihat]

8. Hukuk Dairesi         2018/13472 E.  ,  2018/18155 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi


Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda ... 15. Asliye Hukuk Mahkemesi hükmüne karşı, davalı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması sonunda ... Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun reddine karar verilmiş, bu kez davalı vekilinin Bölge Adliye Mahkemesi kararını temyizi üzerine Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü.

KARAR

Dava dilekçesinde, davacıların ...'da kurulu...... Vakfı'nın galle fazlasına müstehak vakıf evladı olduklarının tespiti istenmiştir.
Dava, mazbut vakıfta galle fazlası almaya müstehak evlat kararı verilmesi istemine ilişkindir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 101. maddesi gereği vakıf; gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve hakları belirli bir amaca özgülemeleriyle oluşan tüzel kişiliğe sahip mal toplulukları olarak tanımlanmış,......... adlı eserinde vakfı; “menfaati ibadullaha (insanlara) ait olmak üzere bir taşınmazı (ayn'ı) Cenab-ı Hakk'ın mülkü kılınması' şeklinde tanımlamıştır.
5237 sayılı ...... Kanunu'nun 3. maddesi gereği ......; mazbut, mülhak, cemaat ve esnaf ......ı ile yeni ......ı; vakfiye: mazbut, mülhak ve cemaat ......ının malvarlığını, vakıf şartlarını ve vakfedenin isteklerini içeren belgeleri; mazbut vakıf: Genel Müdürlükçe yönetilecek ve temsil edilecek ...... ile mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin yürürlük tarihinden önce kurulmuş ve 2762 sayılı ...... Kanunu gereğince ...... Genel Müdürlüğünce yönetilen ......ı; galle fazlası ise: mazbut ve mülhak ......da, vakfın hayrat ve akarlarının onarımı ile vakfiyelerindeki hayrat hizmetlerin ifasından sonra kalan miktarı ifade etmektedir.
1. Dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına ve mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verildiğine, takdirde bir isabetsizlik bulunmadığına göre, davalı vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarına gelince;
a. Dava konusu ...... Vakfı, mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin yürürlük tarihinden önce kurulmuş ve 02.09.1938 tarihinde mazbutaya alınmış olup, birden fazla vakfiye ve zeyl vakfiyesinin bulunduğu anlaşılmaktadır. Vakfiyeler, vakıf davalarında birinci derecede deliller olup (...... Tatbikatında Vakıf Müessesesi, 1996, Sh. 428), kadimden beri uygulandığı bilinmedikçe vakıf davalarında yazılı delil olarak kullanılamazlar. (Mecelle mad.1739) Vakfiyelerin uygulanma şartı, bunların ifade ettikleri maddelerin sabit ve meşhur olmasıdır.
Dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden ...... Genel Müdürlüğünün 28/12/2012 tarih ve 1.13.05 sayılı yazı ekinde gönderilen vakfiyelere göre dava konusu vakfa ait;
a-626/1 nolu defterin 219.sayfasının 318. sırasında kayıtlı 17 Rebiülevvel 1167 H./11 ...... 1754 M.târîhli vakfiye,
b-626/1 nolu defterin 220.sayfasının 319. sırasında kayıtlı 2 Cemaziyelahir 1167 H./27 ...... 1754 M. tarihli zeyl-i vakfiye,
c-626/1 nolu defterin 220.sayfasının 320. sırasında kayıtlı Gurre- i Receb 1172 H. / 28 ...... 1759 M.târîhli zeyl vakfiye,
d-628 nolu defterin 462.sayfasının 236. sırasında kayıtlı Cemaziyelevvel 1202 H. / 8 ...... 1788 M tarihli zeyl vakfiye,
e-626/1 numaralı defterin 224. Sayfasının 321. sırasında kayıtlı tarihsiz zeyl vakfiye,
f-626/1 numaralı defterin 224. Sayfasının 322. sırasında kayıtlı tarihsiz zeyl vakfiyelerin bulunduğu, bu vakfiyelere ilaveten dosyaya delil olarak sunulan ... 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin (... 3. AHM) 2002/979 esas sayılı dosyası içerisinde ise 628 nolu defterin 460.sayfasının 235. sırasında kayıtlı 27 Cemaziyel-ula 1199 H. tarihli vakfiye bulunduğu, iş bu tespit edilen vakfiyeler dışında başka vakfiyelerin olup olmadığı anlaşılamadığından; dava konusu ...... Vakfı'na ait vakfiye ve zeyl vakfiyeler ...... Genel Müdürlüğünden eksiksiz olarak getirtilmeden yetersiz incelemeye dayalı davanın kabulüne karar verilmesi doğru olmamıştır.
b. Bir vakıftan galle fazlasının alınabilmesi için öncelikle vakfeden ile soybağının ispatlanması, sonra da vakfiyede öngörülen şartların gerçekleşmesi gerekir.
Yukarıda tespit edilen ve incelenen vakfiyelerde galle fazlasının evlada verilmesi ile ilgili olarak ayrı ve özel düzenlemelerin bulunduğu, (626/1 numaralı defterin 224. Sayfasının 321. sırasında kayıtlı tarihsiz zeyl vakfiye, galle fazlası evlada bırakılmayarak tamamının hayra ve görevlilere ücret olarak tahsis edildiği gibi) galle fazlasının evlada bırakıldığı vakfiyelerde ise evlatlara yönelik farklı şartların öngörüldüğü anlaşılmaktadır.
Bu durumda mahkemece; dava konusu vakfa ait vakfiyelerin eksiksiz olarak ...'nden, getirtilip, yukarıda açıklandığı şekilde galle konusunda her vakfiyede öngörülen şartlar vakfiyelerin tarihleri de dikkate alınarak (sonraki vakfiyelerde galle fazlasına dair önceki vakfiyedeki hükümlerin değiştirilmesi, vakfa akar ilavesi gibi değişik durumlar açısından) uzman bilirkişiye incelettirilerek oluşacak sonuç doğrultusunda bir karar verilmesi gerekirken, infazda çelişki oluşturabilecek şekilde ve eksik araştırmaya dayalı olarak davanın kabulüne karar verilmesi de doğru değildir.
SONUÇ: Yukarıda (2) nolu bentte gösterilen nedenlerle davalı vekilinin yazılı temyiz itirazları yerinde görüldüğünden kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK'nin 373. maddesi uyarınca kaldırılmasına, İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA, diğer temyiz itirazlarının yukarıda (1). bentte gösterilen nedenle reddine, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, karardan bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine, 05.11.2018 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.