[Özgür KOCA]

İcra ve İflas Kanunu'nun 58. maddesinin 3. fıkrasında; alacağın veya istenen teminatın Türk parasıyla tutarının ve faizli alacaklarda faizin miktarı ile işlemeye başladığı günün, alacak veya teminat yabancı para ise alacağın hangi tarihteki kur üzerinden talep edildiğinin ve faizinin, takip talebinde belirtilmesi gerektiği düzenlenmiştir. Yine aynı Kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasının birinci bendinde; alacaklının veya vekilinin banka hesap numarası hariç olmak üzere, 58. maddeye göre takip talebine yazılması lazım gelen kayıtların ödeme emrinde bulunması gerektiği belirtilmiştir.

Buna göre; alacaklı, yabancı para alacağının TL karşılığını, takip talebinde göstermek zorunda olup, buna bağlı olarak bu zorunluluğun ödeme emrinde de yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu noksanlık kamu düzeni ile ilgili olup,  süresiz şikayet nedeni olduğu gibi, takibin her safhasında re'sen göz önünde tutulmalıdır (HGK.nun 12/05/1999 tarih ve 1999/12-271 E. - 99/301 K.sayılı kararı) (Yargıtay 12. HD. T:18.12.2024, E:2024/5193, K:2024/10737).

***********

İcra ve İflas Kanunu'nun 58. maddesinin 3. fıkrasında; alacağın veya istenen teminatın Türk parasıyla tutarının ve faizli alacaklarda faizin miktarı ile işlemeye başladığı günün, alacak veya teminat yabancı para ise alacağın hangi tarihteki kur üzerinden talep edildiğinin ve faizinin, takip talebinde belirtilmesi gerektiği düzenlenmiştir. Yine aynı Kanun'un 60. maddesinin 1. fıkrasının 1. bendinde; alacaklının veya vekilinin banka hesap numarası hariç olmak üzere, 58. maddeye göre takip talebine yazılması lazım gelen kayıtların ödeme emrinde bulunması gerektiği belirtilmiştir.

Buna göre; alacaklı, yabancı para alacağının TL karşılığını, takip talebinde göstermek zorunda olup, buna bağlı olarak bu zorunluluğun ödeme emrinde de yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu noksanlık kamu düzeni ile ilgili olup, takibin her safhasında re'sen göz önünde tutulmalıdır (HGK'nın 12/05/1999 tarih ve 1999/12-271 esas 1999/301 karar sayılı kararı).

Somut olayda, hem takip talebinde hem de ödeme emrinde yabancı para alacağının TL karşılığının gösterilmediği anlaşılmaktadır. Bu durumda İlk Derece Mahkemesi'nce, takip talebi ve ödeme emrinde 621.000,00 EURO yabancı para alacağının harca esas değer olarak Türk Lirası karşılığı gösterilmediğinden takibin iptaline karar verilmesi isabetlidir.

Davalı alacaklı vekilince, takip talebindeki eksikliğin taraflarınca fark edildiği ve derhal aynı gün yani 08/11/2021 tarihinde takip konusu alacağı TL değerinden gösteren yeni takip talebinin dosyaya sunularak borçluya yeni takip talebine uygun şekilde ödeme emri çıkartılmasının talep edildiği, nitekim icra müdürlüğü tarafından da bu talebin kabul edildiği, taraflarınca eksikliğin takip tarihinde (08/11/2021) düzeltildiği ve eksikliğin giderildiği ileri sürülmüş ise de; icra dosyasının yapılan incelemesinde bahsedilen şekilde herhangi bir işlem yapılmadığı gibi takip talebi ve ödeme emrinde talep edilen alacağın TL karşılığının gösterilmemesine ilişkin eksiklik sonradan giderilmesi mümkün olmayan takip anında ve takibin usul ve yasaya uygun başlatılıp başlatılmadığı noktasında re'sen gözetilmesi gereken bir noksanlıktır. Bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda davalı alacaklının istinaf nedenleri yerinde görülmemiştir. (Sakarya BAM 8. HD. T:03/11/2022, E:2022/1201, K:2022/1759 - Yargıtay 12. HD. T:15.01.2024, E:2023/831, K:2024/317)

***********

İİK'nın 58. maddesinin 3. fıkrasında; alacağın veya istenen teminatın Türk parasıyla tutarının ve faizli alacaklarda faizin miktarı ile işlemeye başladığı günün, alacak veya teminat yabancı para ise alacağın hangi tarihteki kur üzerinden talep edildiğinin ve faizinin, takip talebinde belirtilmesi gerektiği, yine aynı Kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasının birinci bendinde ise; alacaklının veya vekilinin banka hesap numarası hariç olmak üzere, 58. maddeye göre takip talebine yazılması lazım gelen kayıtların ödeme emrinde bulunması gerektiği belirtilmektedir.

Buna göre; alacaklı, yabancı para alacağının TL karşılığını, takip talebinde göstermek zorunda olup, buna bağlı olarak bu zorunluluğun ödeme/icra emrinde de yerine getirilmesi gerekmektedir. Anılan noksanlık kamu düzeni ile ilgili ve devletin hükümranlık haklarına ilişkin olması nedeniyle takibin her safhasında re'sen göz önünde tutulmalıdır (HGK'nın 12.05.1999 tarih 99/12-271 E, 99/301 K. sayılı kararı).

Diğer taraftan; Türk Borçlar Kanunu'nun 99. maddesi (BK'nun 83 md.) uyarınca; "Konusu para olan borç Ülke parasıyla ödenir. Ülke parası dışında başka bir para birimiyle ödeme yapılması kararlaştırılmışsa, sözleşmede aynen ödeme veya bu anlama gelen bir ifade bulunmadıkça borç, ödeme günündeki rayiç üzerinden Ülke parasıyla da ödenebilir. Ülke parası dışında başka bir para birimiyle belirlenmiş ve sözleşmede aynen ödeme ya da bu anlama gelen bir ifade de bulunmadıkça, borcun ödeme gününde ödenmemesi üzerine alacaklı, bu alacağının aynen veya vade ya da fiilî ödeme günündeki rayiç üzerinden Ülke parası ile ödenmesini isteyebilir."düzenlemesi yer almaktadır.

Somut uyuşmazlıkta; alacaklı tarafça sunulan 28.03.2023 tarihli  takip talebi ve takip talebinde uygun düzenlenen icra emrinde yabancı para alacağının TL karşılığı gösterilmiş ise de  takip talebi ve icra emrinde  yabancı para alacağının  "ödeme günündeki yabancı para cinsinden tahsili" talep edilmiş olup, TBK kapsamında alacaklıya tanınan seçimlik haklardan fiili ödeme günü tercih edildiği belirtilmiş ise de ülke parası ile ödenmesi talebi yerine TBK'ya 99. Maddesine aykırı olacak şekilde yabancı para üzerinden tahsil talebinde bulunulduğu anlaşılmaktadır ( Yargıtay 12 HD 2024/801 Esas 2024/5521 Karar) (İstanbul BAM 20. HD. T:16/01/2025, E:2023/3524, K:2025/165)


Yukarıda yer alan BAM kararının temyizi sonrası verilen Yargıtay kararı aşağıdadır.

T.C.
YARGITAY
12. Hukuk Dairesi


ESAS NO    : 2025/2287
KARAR NO: 2025/4066   

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ    : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi
TARİHİ            : 16.01.2025
NUMARASI    : 2023/3524-2025/165

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki davalı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi .. tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:

UYAP sisteminde kayıtlı 09.01.2023 tarihli ilk takip talebinde yabancı para alacağının harca esas değer olarak Türk Lirası karşılığı gösterilmediğinden kamu düzeni ile ilgili bulunan bu hususun mahkemece de re'sen gözönünde bulundurması ile başkaca hiçbir işlem yapılmaksızın takibin iptaline karar verilmesi gerektiğinin tabii bulunmasına, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında yazılı gerekçelere göre yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 5311 Sayılı Kanun ile değişik İİK'nın 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 Sayılı HMK'nın 370. maddeleri uyarınca ONANMASINA, alınması gereken 615,40 TL temyiz harcından, evvelce alınan harç varsa mahsubu ile eksik harcın temyiz edenden tahsiline, 15.05.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.