[Özgür KOCA]

T.C.
YARGITAY
12. Hukuk Dairesi                                                                           

ESAS NO   : 2023/5033
KARAR NO: 2024/1916


Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ..... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:

İİK'nın 94/1. maddesi "...Anonim şirketlerde paylar için pay senedi veya pay ilmuhaberi çıkarılmamışsa, borçlunun şirketteki payı icra dairesi tarafından şirkete tebliğ olunarak haczedilir..." hükmüne yer verilmiştir.

Anonim şirkette, payın (hissenin) hisse senedine bağlanması zorunlu  olmamakla eğer pay, hisse senedine (veya ilmuhabere) bağlanmazsa, çıplak pay olarak kalır. Hisse senedine (veya ilmuhabere) bağlanmamış (çıplak) pay da hisse senedi gibi her çeşit işlemin konusu yapılabilir, devredilebilir, rehnedilebilir, üzerinde intifa hakkı tanınabilir, haczedilebilir.

Anonim şirketlerde, paylar için pay senedi veya pay ilmuhaberi çıkartılmamışsa, borçlunun şirketteki (çıplak) payı, icra dairesi tarafından şirkete tebliğ olunarak haczedilir (İİK. m. 94/1 c. 3). Buna göre, çıplak pay hissesinin haczine karar veren icra müdürü, bu hacizle ilgili muhafaza tedbiri almak için mahalline (anonim şirket merkezine) gitmek zorunda değildir. İcra müdürü, İİK m. 94/l c. 3 hükmüne göre, anonim şirkete bir ihbarname (bildiri) göndermekle de yetinebilir. Bu ihbarnamede (bildiride), borçlunun anonim şirketteki çıplak payının haczedildiği, bu haczin pay defterine işlenmesi, ilerde hisse senedi (veya ilmuhaber) çıkarılması halinde, borçlunun (çıplak) payına düşen hisse senetlerinin (veya ilmuhaberlerin) borçluya verilmeyip, icra dairesine (dosyasına) teslim edilmesi, borçluya çıplak payı ile ilgili bütün tebligatın bundan böyle icra dairesine yapılması ve borçlunun muvafakatinin alınması gereken   bütün   müşterek   tasarruflar   ve   kararlar  için,  borçlu  ortak  yerine  icra  dairesinin  muvafakatinin alınması gerektiği (anonim şirkete) ihbar edilir (bildirilir). Böylece, borçlunun, haczedilen çıplak payı üzerindeki tasarruf yetkisinin kısıtlanmış olduğu (İİK. m. 86. m. 94/1 c. 6) anonim şirkete bildirilmiş ve buna aykırı davranışlara karşı gerekli muhafaza tedbirleri (İİK m. 90) alınmış olur.

İcra dairesinin bu ihbarnamesini (haciz bildirisini) alan anonim şirket, çıplak payın haczedildiğini şirket pay defterine işlemek zorundadır; ancak, çıplak pay haczi, şirket pay   defterine işlenmemiş olsa bile, haciz bildirisinin anonim şirkete tebliğ edildiği tarihte yapılmış sayılır (İİK. m. 94/1 c. 4 Prof. Dr. Baki Kuru, İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, 2004 baskı, s. 392, 393).

İİK'nın 88. maddesinin birinci fıkrasına göre ise, haczolunan paraları, banknotları, hamiline ait senetleri, poliçeler ve sair cirosu kabil senetlerle altın ve gümüş ve kıymetli şeyleri icra dairesi muhafaza eder. Bu fıkrada yazılan şeylere icra dairesi tarafından el konulması, bunların haczi için geçerlik şartıdır. Anonim şirket hisselerini temsil etmek üzere çıkarılan geçici pay senedi ilmuhaberlerinin, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 486/2, 490, 645, 647 ve 654. maddeleri uyarınca kıymetli evraktan sayılması nedeniyle, bu evrakın haczi için İİK'nın 88. maddesinin yukarıda belirtilen hükmü uyarınca, evraka fiilen el konulması zorunludur.

Somut uyuşmazlıkta; 16.09.2020 tarihli taleple alacaklı vekilince, borçlu şirketin, D. M. A.Ş.'deki  hissesi üzerine haciz konulması ve bu konuda Ticaret Sicil Müdürlüğü'ne yazı yazılması, istenilmekle 16.09.2020 tarihinde icra müdürlüğünce talep kabul edilip, borçlu şirketin D.M. A.Ş.'de bulunan hissesinin haczine yönelik İstanbul Ticaret Sicil Müdürlüğüne yazıl yazılmıştır. Mahkemece alınan 12.12.2022 tarihli bilirkişi raporunda, D. M. A.Ş.'nin 17.05.2013 tarih 2013-01 nolu yönetim kurulu kararı ile sermayeyi temsilen hisse senedi çıkartılmasına, hisse senedi bastırılıncaya kadar geçerli olmak üzere nama yazılı hisse senedi ilmühaberi çıkartılmasına yönünde karar alındığı ve nama yazılı hisse senedi ilmuhaberi çıkartıldığı tespit edilmiştir. Anonim Şirkette hisseleri temsil etmek üzere çıkartılan  nama yazılı hisse senedi ilmuhaberinin İİK'nın 88. maddesine göre haczedilmesi gerektiği yönündeki mahkeme kararları isabetlidir. Kaldı ki İİK'nın 94. maddesine göre payın hisse senedine bağlanmadığı durumlarda çıplak pay haczinin icra dairesince şirkete tebliğ edilecek haciz yazısı ile mümkün olduğu için bu konuda Ticaret Sicil Müdürlüğü'ne  hisse haczine yönelik yazılan yazı ile haciz yapılamayacağından; tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında yazılı gerekçelere göre yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 5311 Sayılı Kanun ile değişik İİK'nın 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 Sayılı HMK'nın 370. maddeleri uyarınca ONANMASINA, alınması gereken 427,60 TL temyiz harcınından evvelce alınan harç varsa mahsubu ile eksik harcın temyiz edenden tahsiline, 28.02.2024  gününde oy birliğiyle karar verildi.