[Özgür KOCA]

Üçüncü kişinin icra mahkemesine başvurusunda; alacaklının haciz işlemi sırasında kapalı yerlerin açılarak evrak araştırılması yapılmasını talep ettiğini ve icra memurunun talebi kabul ettiğini ileri sürerek evrak araştırması isteminin kabulüne dair karar ve evrak araştırma işleminin iptalini talep ettiği, ilk derece mahkemesince haczin ödeme emrinin tebliğ edildiği adreste yapılmadığı, haciz sırasında borçlunun hazır olmadığı ve 3. kişi tarafından istihkak iddiasında bulunulduğu, böylece İİK'nın 80. Maddesindeki yasal şartların oluşmadığı gerekçesiyle şikayetin kabulüne karar verildiği, alacaklının istinaf yasa yoluna başvurduğu görülmektedir.

İstinaf incelemesi HMK'nın 355. maddesi gereğince istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle ve re'sen de kamu düzenine aykırılık yönünden sınırlı olarak yapılmıştır.

İİK'nın 80. ve müteakip maddeleri uyarınca; icra müdürü, borçlunun gösterilen adresinde talep üzerine gerektiğinde kilitli yerlerin (ev ya da işyeri kapısı) çilingir vasıtasıyla açtırılması suretiyle haciz işlemini yapmak zorundadır. Bir başka anlatımla, anılan yasal düzenlemelerde, icra müdürüne, alacaklının haciz isteminin yerine getirilmesi konusunda takdir yetkisi tanınmamıştır. Bu durumda, haciz yapılan yerde 3. kişi bulunduğu ve istihkak iddia edildiği takdirde, icra müdürü tarafından beyanları zapta geçirilip, İİK'nin 96. ve  bunu izleyen maddelerdeki prosedürün uygulanması gerekir.

Somut olayda, icra müdürünün gösterilen adreste haciz işlemini gerçekleştirdiği ve talep üzerine evrak araştırması yaptığı görülmektedir. İİK'nin 80. maddesi borçluyu hedef almakta olup, yapılan işlemler borçlu hakkında gerçekleştirilmiştir. Eğer 3. kişi haciz yapılan yerin borçluya ait olmadığı iddiasında ise icra müdürü tarafından beyanları zapta geçirilerek, İİK'nin 96. ve bunu izleyen maddelerdeki prosedürün uygulanması gerekmektedir. İcra müdürünce İİK'nin 96. ve 99. maddelerine göre işlem yapılıp yapılmayacağı hususu ancak evrak araştırması sonucunda netleşmektedir. Gerek İİK'nin 96. ve 99. maddeleri şikayeti ve gerekse istihkak iddiası ayrı dava konusu olduğundan hali hazırda borçluya ait olduğu iddia edilen yerde evrak araştırması yapılması usul ve yasaya aykırı değildir ( Yargıtay 12 HD 23/12/2020  2020/4210 esas  2020/11240 karar).

O halde, İlk Derece Mahkemesince, şikayet reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile şikayetin kabulüne dair karar verilmesi isabetsizdir. (İstanbul BAM 20. HD. T:26.03.2025, E:2023/4292, K:2025/941, Onama Yargıtay 12. HD. T:23.09.2025, E:2025/3606, K:2025/5530)