[By-leyl-i Lal]

İcra tutanaklarının iki önemli işlevi vardır: 1- Alenilik (açıklık), 2- İspat kuvveti.

1-   İcra tutanaklarının aleniliği (açıklığı): İcra tutanaklarının aleniliğinden maksat, (alacaklı, borçlu ve bunların avukatları gibi) ilgililerin bu tutanakları görebilmeleri ve bunların örneğini (suretini) alabilmesidir (m.8,III). Buradaki ilgililerden maksat, sadece icra takibinin tarafları olan alacaklı ile borçlu ve onların kanunî ve akdî temsilcileri değildir. ÎİK m.8,III'deki "ilgililer" deyimine, takibin tarafları olan alacaklı ve borçludan başka, istihkak iddiasında bulunanlar (m.96-99), hacze iştirak etmek isteyen diğer alacaklılar (m. 100-101), borçlunun kefili, rehin alacaklıları gibi, kişiler de dahildir.

İcra tutanaklarını görmek ve bunların örneğini almak isteyen kişinin, bunda hukuken korunmaya değer, özel ve güncel bir menfaati (yararı) olduğunu ispat etmesi gerekir. Çünkü, ilgililer, ancak menfaatleri oranında icra tutanaklarını görebilir ve icra dairesinden borçlu hakkında bilgi isteyebilirler.

Meselâ, borçluya karşı elinde borç ödemeden aciz belgesi (m. 143) bulunan bir alacaklının, icra dairesinden aynı borçlu hakkında verilmiş başka aciz belgesi bulunup bulunmadığını sormasına karşılık, icra müdürünün cevap olarak, diğer aciz belgelerinin tarihini ve ne miktar borç için verildiğini bildirmesi yeterli olup, ayrıca diğer aciz belgesi sahiplerinin isimlerini vermesi gerekli değildir. Çünkü bunda alacaklının hukuki bir menfaati bulunmamaktadır.

Avukat veya stajyer, vekâletname olmaksızın, dava ve takip dosyalarını inceleyebilir. Bu inceleme isteğinin ilgililerce yerine getirilmesi zorunludur. Fakat, vekâletname ibraz etmeyen avukata dosyadaki kâğıt ve belgelerin örneği veya fotokopisi verilmez (Avukatlık K.m.46,II).

2-   İcra tutanaklarının ispat gücü : İcra tutanakları, kapsadıkları (belgeledikleri) husus hakkında delil (kanıt) teşkil eder (oluşturur). Yani, icra tutanakları, hilafı sabit oluncaya kadar geçerlidir (m.8,IV ; bkz. ayrıca : MK m.7,I) .

İcra tutanaklarının içeriğinin doğru olmadığının ispatı, kanunlarda başka bir hüküm bulunmadıkça (kural olarak), herhangi bir şekle bağlı değildir (MK m.7,II). Fakat, icra tutanağı bir hukuki işlemi belgelendiriyorsa (meselâ, borçlu icra tutanağında borçlu olduğunu ikrar etmiş ve tutanağın altını imzalamış ise), o zaman, bu tutanağın hilâfım ispat etmek, ancak yazılı delil (kesin delil) ile mümkündür (bkz : HMK m.201)