[İçtihat]

4. Hukuk Dairesi         2019/1434 E.  ,  2020/4129 K.

'İçtihat Metni'
MAHKEMESİ:... Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi


Davacı ... vekili Avukat ... tarafından, davalılar ... ve diğerleri aleyhine 28/06/2016 gününde verilen dilekçe ile tespit istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın kabulüne dair verilen 18/04/2018 günlü karara karşı davalılar ... ve ... Emniyet Müdürlüğünün istinaf başvurusu üzerine yapılan incelemede; istinaf başvurusunun duruşma yapılmadan kabulü ile ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 18/04/2018 gün ve 2016/260 esas 2018/167 karar sayılı kararının kaldırılmasına, davalı ... Şoförler ve Otomobilciler Odası yönünden açılan davanın kabulüne dair verilen 06/03/2019 günlü... Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi kararının Yargıtayda duruşmalı olarak incelenmesi davalı ... Şoförler ve Otomobilciler Odası vekili tarafından süresi içinde istenilmekle daha önceden belirlenen 24/11/2020 tarihli duruşma günü için yapılan tebligat üzerine davalı ... adına gelen olmadı, karşı taraftan davacı vekili Avukat ... geldiler. Açık duruşmaya başlandı. Süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve hazır bulunanın sözlü açıklaması dinlendikten sonra tarafa duruşmanın bittiği bildirildi. Dosyanın görüşülmesine geçildi. Tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.
Dava, duraktaki araç sırasının tespiti istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiş, davalılar ... ve ... tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi tarafından, davalıların istinaf başvurusunun kabulüne, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmiş, hüküm, davalı ... Şöförler ve Otomobilciler Odası tarafından temyiz edilmiştir.Davacı vekili; müvekkilinin dava dışı kişiden satın aldığı duraklı aracın, duraktaki sırasının 5. sıra olduğunun ve resmi kayıtlarda yapılan usulsüzlüğün tespitini istemiştir.Davalı vekilleri; davanın reddedilmesi gerektiğini savunmuşlardır.İlk derece mahkemesince, bilirkişi raporu benimsenerek davanın kabulü ile davaya konu ... plakalı aracın resmi kayıtlarında usulsüzlük yapıldığının ve bu aracın ... Durağında 5.araç olması gerektiğinin tespitine karar verilmiştir.Hükme karşı davalılar ... ve ... tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
... Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesince, İdarenin eylem ve işleminin geçersiz olduğuna yönelik davaların idare mahkemelerinde iptal davası olarak açılması gerektiği, idari işlemlerin geçersizliği sonucunu doğuracak bir davanın adli yargı yerlerinde “tespit” davası şeklinde açılmasına yasal olanak bulunmadığı, davacının, istinaf yoluna başvuran bu davalılara yönelik isteminin dinlenilebilir nitelikte olmadığı, davalılar ... ve ... yönünden dava dilekçesinin reddi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile bu davalılar yönünden işin esası incelenerek karar verilmesinin doğru olmadığı gerekçesiyle anılan davalıların istinaf başvurularının HMK'nın 353/1-b-3 maddesi gereğince duruşma yapılmadan kabulü ile davalılar ... ve ... yönünden dava dilekçesinin reddine karar verilmiştir. ... İdare Mahkemesinin 2013/345 sayılı dosyası incelendiğinde; Davacının ..., davalının ise ... olduğu, mezkur davada davacıya ait olan ... plakalı araç için ... hattında çalışmak üzere verilen hat ruhsatının iptaline ilişkin Belediye Encümeni kararının iptalinin istendiği, mahkemece beş araç kapasitesi ile açılan ...Dolmuş Durağının altı araca çıkartılmasına ...'e ait ... plakalı aracın ilavesi suretiyle dondurulmasına ve 'M' harf grubundan plaka (... ...) verilmesine dair ... İI Trafik Komisyonu Başkanlığının 28.04.1993 tarih ve 1993/7 sayılı kararının 04.11.1993 tarih ve E: 1993/411, K: 1993/858 sayılı kararıyla iptaline karar verildiği ve davacı adına tescilli ... plakalı trafik tescil belgesinin ve iki adet plakanın geri alınmasına ilişkin ...İl Emniyet Müdürlüğü, Trafik Tescil ve Denetleme Şube Müdürlüğü'nün 07/02/2013 tarihli işleminin yukarıda anılan karar ile hukuka uygun bulunması karşısında, davacı adına kayıtlı ... plakalı araca hat ruhsatı verilmesine ilişkin işlemin dayanağının kalmadığı, ayrıca davacıya hat ruhsatı verilmesinin açık hata olduğu sonucuna varılarak, idarece açık hata hallerinde süre şartı aranmaksızın hatalı işlemin her zaman geri alınmasının mümkün olması ve anılan hat ruhsatının davacı yönünden kazanılmış hak oluşturmaması karşısında, söz konusu araç için verilen hat ruhsatının iptal edilmesi yolunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.Şu durumda; davacının dava konusu olaya ilişkin olarak idare mahkemesi nezdinde açtığı dava reddedildiğinden eldeki davanın açılmasında hukuki yarar kalmadığı gözetilerek davanın tümden reddedilmesi gerekirken bu yön nazara alınmaksızın hüküm kurulmuş olması, usul ve yasaya uygun düşmemiş ...Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi kararının bozulması gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; temyiz edilen Bölge Adliye Mahkemesi kararının HMK'nun 371. maddesi gereğince BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalı ... Şöförler ve Otomobilciler Odası diğer temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına, dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine ve davalıdan peşin alınan harcın istek halinde geri verilmesine 24/11/2020 gününde oy birliğiyle karar verildi.